ارز مسافرتی چیست و چه تفاوت‌هایی با ارز دولتی دارد؟

اگر سفر خارجی در پیش دارید، برای هر کاری که می‌خواهید در سفرتان انجام دهید، باید هزینه‌هایتان را براساس ارز مقصد در نظر بگیرید. با توجه به بالاتر رفتن قیمت ارز در بازار آزاد، تهیه ارز مسافرتی در این‌گونه مواقع، بسیار کمک‌کننده است و می‌تواند مقدار درخور توجهی از هزینه‌های شما را کم کند و مهم‌تر از آن، امکان دسترسی به این ارز پیش از سفر، مهیاست. اگر مقدار ارز مسافرتی برای شما کافی نبود، می‌توانید ارز دولتی بگیرید که آن هم قیمت کمتری نسبت به بازار آزاد دارد. در این مطلب از وبلاک پا به پا سفر از ارز دولتی، ارز مسافرتی و فرق ارز مسافرتی و دولتی گفته‌ایم. همچنین از مزایا و شرایط دریافت ارز مسافرتی و ارز دولتی هم توضیح داده‌ایم تا برنامه‌ریزی دقیقی برای دریافت آن‌ها داشته باشید.

آنچه در ادامه مطلب خواهید خواند
ارز دولتی و ارز مسافرتی چیست؟
ارز دولتی چیست؟
ارز دولتی از کجا بگیریم؟
ارز مسافرتی چیست؟
ارز مسافرتی را از کجا بگیریم؟
مدارک لازم برای دریافت ارز مسافرتی 1402
شرایط گرفتن ارز مسافرتی
تفاوت ارز مسافرتی با ارز دولتی

ارز دولتی و ارز مسافرتی چیست؟
ارز دولتی و ارز مسافرتی، مقدار مشخصی پول است که معمولاً به‌صورت دلار یا یورو ارائه می‌شود. این ارز نسبت به نرخی که در بازار آزاد وجود دارد، ارزان‌تر است و به امور مشخصی اختصاص دارد. برای گرفتن این‌گونه ارزها باید مراحل و روند خاصی را طی کنید و مدارک معینی ارائه دهید. در ادامه با جزئیات بیشتری از ارز دولتی و مسافرتی و نحوه دریافتشان صحبت می‌کنیم.

ارز دولتی چیست؟
ارز دولتی با عنوان ارز مبادله‌ای یا ارز ترجیحی شناخته می‌شود و حتی به آن دلار دولتی و یوروی دولتی هم می‌گویند. در آبان‌ماه 1402 قیمت دلار دولتی حدود 41 هزار تومان و قیمت یوروی دولتی حدود 44 هزار تومان است. ازآنجاکه نرخ ارز دولتی توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود، قیمت دلار دولتی و یوروی دولتی مشخص است و کمتر تغییر می‌کند. به‌دلیل رسمی بودن این نرخ، معمولاً ارز دولتی پایین‌ترین مقدار را در مقایسه با سایر نرخ‌ها دارد.

ارز دولتی برای مصارف خاص و رده‌های تجاری و بازرگانی معینی در نظر گرفته می‌شود. البته درحال‌حاضر، شما می‌توانید با کد ملی خود، هر سال تا سقف 2100 دلار یا یورو، دریافت کنید. این مقدار برای یک فرد حقیقی است و برای اشخاص حقوقی، مقدارش متفاوت است. توجه داشته باشید که ممکن است در حوزه‌های تجاری و بازرگانی، براساس تصمیم‌گیری‌ها، میزان ارز دریافتی تغییر کند.

تحصیل دانشجویان در خارج از کشور، سفر مأموران دولتی به خارج از کشور، بیمارانی که معالجه ضروری آن‌ها در خارج از کشور انجام می‌شود، برخی از کالاهای وارداتی دولتی و همچنین برخی از واردات بخش خصوصی، مشمول استفاده از ارز دولتی می‌شوند. در تکمیل این بخش باید بگوییم که برای تأمین برخی از کالاهای اساسی مانند گندم، جو، گوشت و دارو هم گاهی از ارز دولتی استفاده می‌شود. خوب است بدانید ارز دولتی توسط دولت و مرکز مبادلات ارزی توزیع می‌شود و منبع تأمین ارز دولتی، ازطریق فروش نفت، گاز و منابع انرژی مانند آن‌هاست و البته این ارز، نوسانات کمتری نسبت به ارز آزاد دارد.

نرخ ارز دولتی یا ارز مبادله‌ای، از جانب بانک مرکزی تعیین می‌شود.

ارز دولتی از کجا بگیریم؟
ارز دولتی را فقط می‌توانید از بانک ملی دریافت کنید. اما اینکه چگونه ارز دولتی بگیریم، مستلزم طی کردن مراحلی‌ست. اول، یک حساب عادی در بانک ملی ایران افتتاح کنید و بعد با استفاده از سامانه بام بانک ملی ایران، حساب ارزی ایجاد کنید. بعد از این کار، باید با کارت عابربانک، کارت ملی و شماره‌حسابتان، به صرافی‌های معتبر مراجعه کنید. در صرافی، معادل ریالی مبلغ مد نظرتان به دلار یا یورو به حسابتان واریز می‌شود و مبلغی را هم باید به‌عنوان کارمزد به صرافی بدهید که حدود 80 هزار تومان است. بلافاصله پس از این کار، به شعبه بانکی مراجعه کنید که می‌خواهید از آن ارز دولتی بگیرید. شما باید بانک را از مبلغ واریزی و طی کردن این مرحله (شارژ ریالی در صرافی) آگاه کنید. معمولاً ظرف مدت یک هفته، ارز دولتی شما آماده می‌شود و می‌توانید از بانک آن را دریافت کنید.

برای انجام این مراحل، حتماً باید چند نکته را در نظر بگیرید. پیش از هرچیز باید بدانید که ارز دولتی به افراد بالای 18 سال تعلق می‌گیرد. نکته بعدی این است که بانک، با توجه به موجودی خود به شما دلار یا یورو می‌دهد؛ یعنی اگر دلار داشته باشد، دلار می‌دهد و اگر یورو داشته باشد، یورو می‌دهد. بنابراین اگر فقط دلار یا فقط یورو می‌خواهید، پیش از انتخاب شعبه برای دریافت ارز دولتی، حتماً از نوع ارز موجود در شعبه آگاه شوید. برای مثال اگر بخواهید به یک کشور اروپایی مثل فرانسه یا ایتالیا سفر کنید، یورو مناسب شماست. پس چه بهتر که پیش از سفر، ارز مناسب مقصد را بگیرید.

نکته مهم دیگر این است که برای انجام این مراحل، باید حدود 4 میلیون تومان کنار بگذارید تا کارمزد بانک را حساب کنید. این مبلغ، هیچ ارتباطی به میزان ارز دولتی دریافتی شما ندارد! چه 100 دلار دولتی بگیرید و چه 2000 دلار دولتی، باید این 4 میلیون را جداگانه به‌عنوان کارمزد به بانک پرداخت کنید. مهم است بدانید که از ارز دولتی تخصیص‌یافته به هر کد ملی، مبلغ 100 دلار یا یورو مسدود می‌شود و پس از 6 ماه می‌توانید آن را برداشت کنید. حالا دیگر می‌دانید که ارز دولتی از کجا بگیریم و چگونه ارز دولتی بگیریم. به‌طور خلاصه، مراحل دریافت ارز دولتی عبارت است از:

افتتاح حساب در بانک ملی
ایجاد حساب ارزی با سامانه بام بانک ملی
مراجعه به صرافی با ارائه شماره‌حساب ارزی، کارت ملی و کارت عابربانک
شارژ ریالی مبلغ مد نظر در صرافی و اعلام به بانک
دریافت ارز دولتی پس از یک هفته
ارز دولتی با شرایط مشخصی دریافت می‌شود و به هر کسی هم تعلق نمی‌گیرد.

ارز مسافرتی چیست؟
آن دسته از افرادی که سفر خارجی در پیش دارند، می‌توانند از تسهیلات مختلفی مثل ارز مسافرتی استفاده کنند. این ارز برای هر فرد برابر با 500 دلار یا یورو است. با استفاده از ارز مسافرتی، می‌توانید چند میلیون تومان از هزینه‌هایتان کم کنید. البته کمتر شدن هزینه‌ها زمانی بیشتر به چشم می‌آید که کل ارز مسافرتی‌تان را یکجا دریافت کنید. همه مسافرانی که قصد سفر به خارج از ایران را دارند، می‌توانند فقط یک بار در سال ارز مسافرتی دریافت کنند. نکته‌ای که باید به آن اشاره کنیم، این است که شما ارز مسافرتی را فقط می‌توانید برای سفرهای هوایی‌تان بگیرید.

دریافت ارز مسافرتی، از بهترین راه‌ها برای صرفه‌جویی در سفر

ارز مسافرتی را از کجا بگیریم؟
برای دریافت ارز مسافرتی می‌توانید به دو صورت اقدام کنید؛ یکی حضوری و دیگری آنلاین. در هر دو روش باید پول را از فرودگاه دریافت کنید. نکته مهم این است که معمولاً ارزی که به‌عنوان ارز مسافرتی به شما تعلق می‌گیرد، دلار است؛ اما در روش حضوری، این احتمال وجود دارد که بتوانید یورو هم دریافت کنید. در ادامه، ابتدا حالت حضوری را بررسی می‌کنیم که فقط در بانک ملت انجام می‌شود و بعد هم روش آنلاین را توضیح می‌دهیم.

دریافت ارز مسافرتی به‌صورت حضوری
در این روش، شما باید به یکی از شعبه‌های بانک ملت مراجعه کنید و مدارکتان را ارائه دهید. در بخش‌های بعدی این مطلب، مدارک لازم را نام برده‌ایم. با ارائه مدارک و انجام مراحل، یک کد رهگیری دریافت می‌کنید که باید آن را در دستگاه‌های دریافت ارز فرودگاه وارد کنید و ارز مسافرتی خودتان را بگیرید. همان‌طور که اشاره کردیم، ارز مسافرتی معمولاً دلار است؛ اما اگر مدارک سفر شما در بانک کامل باشد و رضایت شعبه را بگیرید، احتمال دارد بتوانید از همان بانک، یورو دریافت کنید؛ برای مثال، آن‌هایی که به سفر اروپا می‌روند، دلیلی منطقی برای دریافت یورو دارند.

دریافت ارز مسافرتی به‌صورت آنلاین
اگر فرصت مراجعه حضوری به بانک را ندارید، می‌توانید با استفاده از نرم‌افزار بله، مراحل دریافت ارز مسافرتی را طی کنید و مبلغ مد نظرتان را بگیرید. در قسمت خدمات بانکی این نرم‌افزار، گزینه‌ای برای ارز مسافرتی وجود دارد که با وارد شدن به آن، مشخصات فردی‌تان را وارد می‌کنید و در مراحل بعد، اطلاعات پرواز و مشخصات ارز را ثبت می‌کنید. سپس نوبت به مرحله پرداخت می‌رسد و بعد از آن، کد رهگیری دریافت می‌کنید که باید آن را در دستگاه‌های دریافت ارز مسافرتی فرودگاه‌ها وارد کنید و مبلغ را بگیرید.

دریافت ارز مسافرتی پیش از سفر

مدارک لازم برای دریافت ارز مسافرتی 1404
برای اینکه بتوانید ارز مسافرتی بگیرید، علاوه‌بر مدارک شناسایی، باید مدارک مربوط به سفرتان، ازجمله بلیط هواپیما را ارائه دهید؛ به‌تعبیری باید سفر رفتنتان را ثابت کنید. به این نکته توجه کنید که دست‌کم 7 روز قبل از تاریخ شروع سفر، برای گرفتن ارز مسافرتی اقدام کنید؛ یعنی حداقل هفت روز تا آغاز سفرتان فاصله باشد و دقیقه 90 اقدام نکنید. پرداخت عوارض خروج از کشور و تکمیل فرم درخواست ارز هم از دیگر کارهایی است که باید انجام دهید. مدارک لازم برای دریافت ارز مسافرتی عبارت است از:

اصل و کپی کارت ملی
اصل و کپی گذرنامه
اصل و کپی بلیط هواپیما با مهر آژانس هواپیمایی
اصل و کپی ویزا (برای کشورهایی که سفر به آن‌ها به ویزا نیاز دارد.)
رسید پرداخت وجه عوارض خروج از کشور
دریافت ارز مسافرتی

شرایط گرفتن ارز مسافرتی
نحوه دریافت ارز مسافرتی را به‌طور کامل شرح دادیم و مقدارش هم بیان کردیم؛ اما برای این کار، باید شرایطی را رعایت کنید که عبارت‌اند از: 

حضور شخصی که می‌خواهد ارز مسافرتی دریافت کند، ضروری است.
ارز مسافرتی فقط به اشخاص بیشتر از 18 سال تعلق می‌گیرد.
برای دریافت ارز مسافرتی، باید 7 روز پیش از تاریخ سفرتان اقدام کنید.
گذرنامه شما باید حداقل 6 ماه اعتبار داشته باشد.
شما فقط سالی یک بار می‌توانید ارز مسافرتی بگیرید.
ارز مسافرتی به افراد مقیم خارج از ایران تعلق نمی‌گیرد.
افرادی که گذرنامه خدمت و گذرنامه سیاسی دارند، نمی‌توانند ارز مسافرتی بگیرند.
 

دریافت ارز مسافرتی، از اقدام‌های قبل از سفر

تفاوت ارز مسافرتی با ارز دولتی
اصلی‌ترین تفاوت ارز دولتی و مسافرتی، در مقدار آن‌هاست. همان‌طور که اشاره کردیم، حداکثر ارز دولتی که می‌توانید در یک سال دریافت کنید، 2100 دلار یا یورو است و این مقدار برای ارز مسافرتی به 500 دلار یا یورو می‌رسد. از نظر ارزش ریالی، فرق ارز دولتی و مسافرتی چندان زیاد نیست. دیگر تفاوت ارز دولتی و مسافرتی، در نحوه دریافت آن‌ها و مراحلی است که باید طی کنید. مورد دیگری که می‌توانیم درباره فرق ارز مسافرتی و دولتی بگوییم، این است که در بیشتر مواقع، ارز مسافرتی به‌صورت دلار به شما داده می‌شود؛ اما ارز دولتی را بسته به شعبه بانک، می‌توانید به‌صورت یورو هم دریافت کنید.

سخن آخر پا به پا سفر
بدون شک با دریافت ارز دولتی و ارز مسافرتی، می‌توانید مقدار درخور توجهی از هزینه‌های مسافرت خارج از کشورتان را کم کنید. با توجه به متفاوت بودن نرخ ارز مسافرتی و دولتی با نرخ آزاد، فاصله این مبالغ درمجموع چندبرابر می‌شود که همین میزان را می‌توانید در سفر و امور دیگر استفاده کنید. این صرفه‌جویی باعث می‌شود که امکان پول خرج کردنتان در سفر بیشتر شود و لذت بیشتری ببرید.